25 lipca 1920 roku na polach pod Janowem 13. Pułk Ułanów Wileńskich stoczył zwycięską bitwę z kawalerią bolszewicką. Dziś w Kizielanach, przy pomniku upamiętniającym to wydarzenie, odbyły się oficjalne uroczystości, w których udział wzięły rodziny żołnierzy, przedstawiciele wojska, władz rządowych i samorządowych, wśród których była Bożena Jelska – Jaroś, Członek Zarządu Powiatu Sokólskiego.
„…Kto dziś wspomni boje wasze ułani,
Myślą uczci dzień waszego święta?
Tylko wy, pułkowi weterani,
I Matka Ostrobramska. Ta pamięta”
Ten mało znany wiersz Jana Minkiewicza przypomniała zebranym przy obelisku w podjanowskiej miejscowości – Bożena Jelska – Jaroś, reprezentująca Zarząd Powiatu Sokólskiego.
– Cieszę się, ze autor wspomnianego przeze mnie wiersza nie miał racji. Nasza tak liczna obecność przy pomniku świadczy o tym, że nie tylko „pułkowi weterani”, ale cała społeczność Gminy Janów pamięta o wydarzeniach sprzed 104 lat. – powiedziała do zebranych Bożena Jolanta Jelska-Jaroś.
Podziękowała też fundatorowi pomnika Janowi Józefowi Błaszko i jego rodzinie. Podkreśliła, że pamięć o tamtych wydarzeniach jest wciąż żywa, a leżące często przy obelisku polne kwiaty, są tego dobitnym świadectwem.
25 lipca 1920 roku, 13. Pułk Ułanów Wileńskich ruszył forsowanym marszem z Kamionki Starej do Janowa, celem ubezpieczenia skrzydła piechoty, cofającej się z Sokółki na Białystok. Na zachód od tej miejscowosci pułk starł się z trzykrotnie silniejszą jazdą rosyjską III Korpusu Konnego Gaja, zadając jej poważne straty. To właśnie w okolicach Kizielan, Trofimówki i Wyłódek doszło do bezpośrednich walk na lance i szable, a biorący udział w bitwie ppłk Butkiewicz, śmiertelnie ranił sowieckiego dowódcę 15. dywizji kawalerii – Ujedowa.
– Odsłonięcie cztery lata temu pomnika w setną rocznicę bitwy sprawiło, że na mapie Gminy Janów pojawiło się nowe miejsce pamięci, które spowodowało wielkie zainteresowanie tą bitwą nie tylko wśród miejscowych ale też wśród licznych grup kultywujących tradycje 13. Pułku Ułanów Wileńskich – powiedział Jerzy Pogorzelski, Wójt Gminy Janów.
Dodał, że inicjatywa wybudowania w tym miejscu pomnika spotkała się z pozytywnym odbiorem mieszkańców całej gminy czego dowodem jest ich dzisiejsza tak liczna obecność.
Już po raz czwarty w uroczystościach w Kizielanach wzięli udział członkowie Stowarzyszenia „Garnizon Nowa Wilejka” z Wilna, odtwarzający wspomniany przez Wójta Janowa pułk ułanów.
– Przyjeżdżamy tutaj corocznie i jesteśmy wszędzie tam, gdzie ułani z pułku, który reprezentujemy przelewali krew za Ojczyznę – powiedział Waldemar Szałkowski, prezes stowarzyszenia.
Podkreślił, że takie obchody zawsze będą łączyć Polaków, niezależnie od tego czy mieszkają w kraju, czy też poza jego granicami.
W obchodach upamiętniających zwycięski bój ułanów z Nowej Wilejki wzięli udział: Paweł Krutul, wicewojewoda podlaski, Bożena Jelska-Jaroś, Członek Zarządu Powiatu Sokólskiego, ppłk. Piotr Michałowski, dowódca 18. Batalionu Rozpoznawczego Ułanów Wileńskich z Białej Podlaskiej, st. brygadier Dariusz Wojtecki, Komendant Powiatowy Państwowej Straży Pożarnej w Sokółce, mł. inspektor Marcin Rymarski, Komendant Powiatowy Policji w Sokółce, Agnieszka Kowalewska, Dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska i Architektury Starostwa Powiatowego w Sokółce, przedstawiciele Kieleckiego Szwadronu Kawalerii Ochotniczej, Stowarzyszenia „Garnizon Nowa Wilejka” z Wilna, Sokólskiego Pododdziału Kawalerii im. 10. Pułku Ułanów Litewskich, dyrektorzy szkół w Gminie Janów i licznie zgromadzeni mieszkańcy.
Uroczystości przy pomniku zakończył apel poległych i salwa honorowa, a delegacje złożyły wieńce i kwiaty. Następnie uczestnicy wydarzenia udali się do parku miejskiego, gdzie oficjalnie rozpoczęły się Dni Janowa.
Krzysztof Promiński
fot. Jarosław Stasiulewicz
