Osoby posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności mają prawo do korzystania w życiu codziennym z pewnych ulg i uprawnień. Są one uzależnione od schorzeń i stopnia niepełnosprawności. Warto się z nimi zapoznać, gdyż mogą one, choćby w niewielkim stopniu, ułatwić codzienne funkcjonowanie osobie niepełnosprawnej.

1. Osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności (inwalidzi dawnej I grupa) mają prawo do:

• 49% ulgi na przejazdy w pociągach PKP-tylko w klasie 2 pociągów osobowych,

• 37% ulgi w pociągach pospiesznych, ekspresowych, IC i EC,

• 49% na przejazdy w autobusach PKS w komunikacji zwykłej, na podstawie biletów jednorazowych,

• 37% ulgi w autobusach pośpiesznych i przyspieszonych, na podstawie biletów jednorazowych, bezpłatnych przejazdów komunikacją miejską wraz ze wskazanym przez siebie opiekunem (na podstawie orzeczenia potwierdzającego stopień niepełnosprawności)

• 95% ulgi na przejazdy w pociągach PKP i autobusach PKS dla opiekuna towarzyszącego w podróży (na podstawie jednego z dokumentów podopiecznego i biletów jednorazowych), przy czym opiekun musi być pełnoletni (skończone 18 lat) a w przypadku osoby niewidomej musi mieć skończone 13 lat,

• karty parkingowej potwierdzającej uprawnienia do nie stosowania się do niektórych znaków drogowych (znaki wylicza § 33.2 Rozp. Min. Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Min. Spraw Wewnętrznych i Admin. z dnia 21 czerwca 1999 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych Dz. U. Nr 58 z 1999 r., poz. 622),

• wykaz znaków: zakaz ruchu w obu kierunkach (B-1), zakaz wjazdu pojazdów silnikowych z wyjątkiem motocykli i jednośladowych (B-3), zakaz wjazdu autobusów (B-3a), zakaz wjazdu motocykli (B-4), zakaz wjazdu motorowerów (B-10), zakaz postoju (B-35), zakaz postoju w dni nieparzyste (B-37), zakaz postoju w dni parzyste (B-38), strefa ograniczonego postoju (B-39),

• zwolnień od opłat abonamentowych za radio i telewizję, tylko osoby całkowicie niezdolne do pracy oraz samodzielnej egzystencji oraz osoby niesłyszące, u których stwierdzono całkowitą głuchotę lub obustronne upośledzenie słuchu na podstawie np. orzeczenia potwierdzającego stopień niepełnosprawności.

• 50% rabatu na usługi telekomunikacyjne (przyłączenie do sieci i abonament), tylko dorośli i dzieci, które ukończyły 16 rok życia i tylko w przypadku ukończenia wzroku, słuchu lub mowy. Uprawnienie dotyczy także opiekunów prawnych osób niepełnosprawnych, przy czym opiekun tylko w przypadku stałego lub czasowego zameldowania z osobą niepełnosprawną w tym samym lokalu.
  a) plan tp socjalny
  b) plan tp 60 minut za darmo
  c) plan tp startowy
  d) plan tp standardowy (dla osób, które zamówiły go przed 1 marca 2005 r. – po tym terminie plan został wycofany ze sprzedaży)
  e) plan sekundowy tp dom (dla osób, które zamówiły go przed 1 kwietnia 2005 r. – po tym terminie plan został wycofany ze sprzedaży).

Rabaty na usługi telekomunikacyjne udzielane są:

• w przypadku choroby narządu wzroku – z orzeczeniem znacznego stopnia niepełnosprawności z symbolem przyczyny niepełnosprawności (04-O),

• w przypadku zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu – z orzeczeniem znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności z symbolem przyczyny niepełnosprawności (03-L),

• w przypadku zastosowania przez Zespół Orzekający w orzeczeniu więcej niż jednego symbolu przyczyny niepełnosprawności:

• z orzeczeniem znacznego stopnia niepełnosprawności, jeżeli w łącznym symbolu przyczyny niepełnosprawności występuje symbol przyczyny niepełnosprawności 04-O (choroby narządu wzroku),

• z orzeczeniem znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, jeżeli w łącznym symbolu przyczyny niepełnosprawności występuje symbol przyczyny niepełnosprawności 03-L (zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu).

Uprawnienie to dotyczy także opiekunów prawnych osób niepełnosprawnych, przy czym opiekun musi być stale lub czasowo zameldowany z osobą niepełnosprawną w tym samym lokalu lub budynku

UWAGA! Jeżeli jesteś opiekunem dziecka z uszkodzeniem wzroku, słuchu bądź mowy, a które nie ukończyło 16 lat to ulga Ci nie przysługuje, nawet, jeżeli jesteś zameldowany pod tym samym adresem (podstawa prawna Uchwała Zarządu TP S.A. nr 85/01 z 2001 roku). Z ulgi można korzystać w ramach planu TP standardowego, planu sekundowego TP dom oraz planu TP socjalnego.

• ulgowy bilet do muzeum,

• do odliczeń niektórych wydatków od dochodów (Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz.176 ze zm.)

• bezpłatnych usług doręczania listów, paczek i przekazów pocztowych bezpośrednio do domu (zapotrzebowanie na usługę zgłasza się na poczcie, w miejscu zamieszkania), ponad to placówki pocztowe muszą wydzielić stanowiska do obsługi osób niepełnosprawnych i dostosować skrzynki do ich potrzeb.

2. Osoby niepełnosprawne w stopniu umiarkowanym (dawna II grupa inwalidzka) mają prawo do:

• karty parkingowej potwierdzającej uprawnienia do niestosowania się do niektórych znaków drogowych,

• zwolnień z opłaty abonamentowej za radio i telewizję, tylko w przypadku osób niewidomych, których ostrość wzroku nie przekracza 15% na podstawie jednego z dokumentów tj. orzeczenia stwierdzającego umiarkowany stopień niepełnosprawności z tytułu uszkodzenia narządu wzroku,

• 50% rabatu na usługi telekomunikacyjne (przyłączenie do sieci i abonament), tylko w przypadku uszkodzenia słuchu i mowy i tylko dorośli i dzieci, które ukończyły 16 lat.

UWAGA! Jeżeli jesteś opiekunem dziecka z uszkodzeniem wzroku bądź mowy z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności ale poniżej 16 roku życia to zniżka Ci nie przysługuje (podstawa prawna Uchwała Zarządu TP S.A. nr 85/01 z 2001 roku). Z ulgi można korzystać w ramach planu TP standardowego, planu sekundowego TP dom oraz planu TP socjalnego.

3. Osoby niepełnosprawne w stopniu lekkim mają prawo do:

• kart parkingowych potwierdzających uprawnienie do niestosowania się do niektórych znaków drogowych.

4. Osoby niewidome niebędące osobami o znacznym stopniu niepełnosprawności mają prawo do:

• 37% ulgi na przejazdy w 2 klasie pociągów osobowych, pospiesznych i ekspresowych oraz w autobusach PKS (na podstawie jednego z dokumentów stwierdzającego inwalidztwo),

• do 95% ulgi na przejazdy w pociągach PKP i autobusach PKS dla swojego przewodnika towarzyszącego w podróży (osoby niewidome lub ociemniałe), który musi mieć ukończone 13 lat,

• bezpłatnych przejazdów w komunikacji miejskiej na podstawie legitymacji Polskiego Związku Niewidomych.

5. Osoby z upośledzeniem umysłowym (oraz ich opiekunowie) mają prawo do:

• bezpłatnych przejazdów komunikacją miejską na podstawie legitymacji Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym.

6. Inwalidzi wojenni i wojskowi mają prawo do:

• bezpłatnych przejazdów komunikacją miejską na podstawie Książeczki Inwalidy Wojennego (Wojskowego) wydanej przez ZUS,

• przewodnik inwalidy wojennego (wojskowego) tylko o znacznym stopniu niepełnosprawności ma także prawo do bezpłatnego przejazdu komunikacją miejską.

7. Dzieci i młodzież niepełnosprawna uczęszczająca do szkoły, nie dłużej niż do 24 roku życia a studenci do 26 roku życia, ich rodzice i opiekunowie mają prawo do:

• 78% ulgi na przejazdy w pociągach osobowych i pospiesznych, ekspresowych EC, IC PKP (tylko w 2 klasie) i we wszystkich rodzajach autobusów PKS na trasie z miejsca zamieszkania lub miejsca pobytu do: szkoły, przedszkola, ośrodka rehabilitacji, domu pomocy społecznej, zakładu opieki zdrowotnej, poradni psychologiczno-pedagogicznej, placówki opiekuńczo-wychowawczej, ośrodka wsparcia, i z powrotem na podstawie legitymacji szkolnej,

• bezpłatnych przejazdów na trasie z miejsca zamieszkania do szkoły, na podstawie legitymacji szkoły specjalnej z podaną trasą dojazdu (dotyczy młodzieży uczęszczającej do szkół specjalnych). Do bezpłatnego przejazdu ma prawo również opiekun dziecka na podstawie zaświadczenia wydanego przez szkołę, z podaną trasą dojazdu.

8. Renciści i emeryci (a także małżonek, na którego pobierany jest dodatek rodzinny) mają prawo do:

• dwóch jednorazowych przejazdów w ciągu roku kalendarzowego z ulgą 37% w 2 klasie pociągów osobowych, pośpiesznych i ekspresowych,

• 48% ulgi w opłatach komunikacji miejskiej na podstawie aktualnego odcinka renty (emerytury) wraz z dowodem tożsamości.
  UWAGA! Należy pamiętać o tym, że bilet na przejazd „tam i z powrotem” jest traktowany jako dwa oddzielne przejazdy. Emeryci i renciści nie mają w autobusach PKS.

9. Zwolnienie z opłat za używanie odbiorników radiowych i telewizyjnych są:

• osoby zaliczone do I grupy inwalidów,

• osoby z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,

• osoby całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji,

• osoby o trwałej lub okresowej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, którym przysługuje dodatek pielęgnacyjny,

• osoby, które ukończyły 75 rok życia,

• osoby, które otrzymują świadczenie pielęgnacyjne z właściwego organu realizującego zadania z zakresu administracji rządowej lub rentę socjalną z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub innego organu emerytalno-rentowego.

• osoby niesłyszące, u których stwierdzono całkowitą głuchotę lub obustronne upośledzenie słuchu,

• osoby, których ostrość wzroku nie przekracza 15%,

• inwalidzi wojenni i wojskowi,

• kombatanci, niektóre osoby będące ofiarami represji wojennych i okresu powojennego oraz wdowy i wdowcy po kombatantach, które są jednocześnie emerytami lub rencistami.

Uwaga! Od 16 maja 2005 r. zwolnienie nie przysługuje osobom, które mieszkają we wspólnym gospodarstwie domowym, z co najmniej dwiema osobami, które ukończyły 26 rok życia, i które nie spełniają warunków do uzyskania tych zwolnień.

Prawo do zwolnień od opłat abonamentowych zachowują osoby, które korzystają z tego prawa na podstawie dotychczasowych przepisów, pod warunkiem dostarczenia, w terminie 6 miesięcy oświadczenia o spełnianiu warunków do korzystania z tych zwolnień.

Oświadczenie

Ja………………………………… zamieszkały/a ……………………………………………..
legitymujący/a się dowodem osobistym …………………………………………………….
uprawniony/a do zwolnienia od opłat za używanie odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych na podstawie ustawy z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych (Dz. U. Nr 85, poz. 728) oraz innych ustaw oświadczam, że nie pozostaję we wspólnym gospodarstwie domowym z dwiema lub więcej osobami, które ukończyły 26 rok życia i nie mają uprawnień do zwolnienia od tych opłat.

…………………………………………………………
(podpis osoby składającej oświadczenie)

Źródło: Dz. U. Nr 104, poz. 879, z późn. zm.

10. Ulga do muzeum
Muzea państwowe mają od 1997r. obowiązek wprowadzenia ulgowych biletów dla osób niepełnosprawnych (i ich opiekunów), rencistów, emerytów, nauczycieli wszystkich typów szkół, studentów i uczniów. Ulgowe bilety można otrzymać po okazaniu odpowiedniej legitymacji potwierdzającej uprawnienie.
Wstęp do muzeów martyrologicznych jest bezpłatny w ogóle, a inne muzea udostępniają bezpłatnie swoje kolekcje w jeden dzień w tygodniu. Wysokość ulgi oraz dzień bez biletów ustala dla każdego muzeum jego dyrektor.

11. Zwolnienia od podatku od czynności cywilnoprawnych
Od podatków od czynności cywilnoprawnych zwalniane są osoby o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności bez względu na rodzaj schorzenia, oraz osoby o lekkim stopniu niepełnosprawności w związku ze schorzeniem narządów ruchu, nabywające na potrzeby własne sprzęt rehabilitacyjny, wózki inwalidzkie, motorowery, motocykle lub samochody osobowe.

12. Ulgowe opłaty paszportowe
Ulgową opłatę paszportową w wysokości 50% stawki pobiera się m.in. od:

• emerytów, rencistów, osób niepełnosprawnych, a także współmałżonków tych osób, pozostających na ich wyłącznym utrzymaniu,

• osób przebywających w domach pomocy społecznej lub w zakładach opiekuńczych albo korzystających z pomocy społecznej w formie zasiłku stałego.