15 lipca 1943 r. w buchwałowskim lesie Niemcy rozstrzelali 21 zakładników, wśród których były kobiety i dzieci. Najmłodsze – Galina Borowska – miała tylko 6 miesięcy.
Dziś, w rocznicę zbrodni, Łukasz Owsiejko, wicestarosta sokólski i Krzysztof Krasiński, przewodniczący rady powiatu,oraz Rafał Supiński, dyrektor Wydziału Promocji i Mediów Starostwa Powiatowego w Sokółce zapalili na grobach ofiar światełka pamięci.
– Wojna jest jednym z najstraszniejszych wydarzeń. Niesie za sobą nie tylko zniszczenie materialne, ale przede wszystkim niewyobrażalne cierpienie ludzi. Często zapominamy, że ofiarami wojen stają się również ci najbardziej niewinni—dzieci. Tragedia, jaką jest mogiła 6-miesięcznej Galiny Borowskiej, stanowi bolesny dowód na okrucieństwo, jakie wojna może przynieść – powiedział Łukasz Owsiejko, wicestarosta sokólski.
Pochylając się nad grobem rodziny Kłopotowskich przypomniał, że historia pełna jest lekcji, które możemy wykorzystać, aby budować lepszą przyszłość.
– Pamięć o takich tragediach, w których giną niewinne dzieci, powinna nas inspirować do działań na rzecz pokoju i zrozumienia między narodami – zaakcentował.
13 lipca 1943 roku komendant Policji Bezpieczeństwa i SD na Okręg Białostocki, Herbert Zimmerman Obersturmbanfurer SS, polecił, by we wszystkich miastach powiatowych aresztować i rozstrzelać po dziewiętnaście osób ze środowiska lekarzy, adwokatów, urzędników miejskich i nauczycielstwa wraz z ich rodzinami. Był to odwet za napady na Niemców dokonane w różnych miejscach okręgu białostockiego.
Dwa dni później, tuż po godzinie 7:00 rano, na polanę w Buchwałowie przyjechały samochody wypełnione zakładnikami. Na ofiary czekały już przygotowane wcześniej dwa doły śmierci, oddalone od siebie o około 150 metrów. Pierwsze strzały padły tuż po godzinie 8:00. W pierwszej kolejności rozstrzelano kobiety z dziećmi, a dopiero potem mężczyzn.
Tego tragicznego dnia zginęli:
kpt. Józef Kłopotowski, lat 43, Komendant Sokólskiego Obwodu Armii Krajowej ps. “Róg”,
- jego żona Zofia, lat 37,
- syn Tadeusz Józef, lat 15
- oraz 4-letni syn Roland Stanisław;
Ksiądz prawosławny Witalis Borowski, lat 35,
- jego żona Eugenia, lat 34,
- córka Antonina, lat 10,
- córka Zinaida, lat 8
- oraz córka Galina, która miała tylko 6 miesięcy;
Antoni Obuchowski, lat 54 z Janowszczyzny,
- jego żona Michalina, lat 52 z Janowszczyzny;
Antoni Ościłowicz, lat 32, kawaler z Kamionki Starej;
Adam Bryczkowski, lat 15, inwalida od urodzenia, z Sokółki;
Michał Kurza;
Jan Henryk Pawłowski, lat 21, felczer z Sokółki;
Leonard Zdzisław Brzozowski, lat 21, student i syn organisty z Sokółki.
Marianna Puszko lat 39.
Co ciekawe, Niemcy nie mieli pojęcia, że mają w swoich rękach Komendanta Sokólskiego Obwodu Armii Krajowej. Był nim kpt Józef Kłopotowski ps. „Róg”. Nie wiedzieli też, że wraz z nim uśmiercili innych żołnierzy konspiracji: Leonarda Zdzisława Brzozowskiego ps. „Dąbek”, Jana Henryka Pawłowskiego ps. „Ryś” i Antoniego Ościłowicza ps. „Kruk”.
Po przejściu frontu 16 sierpnia 1944 r. rozstrzelani zostali ekshumowani i pogrzebani na cmentarzach Sokólszczyzny. Kiedy odsłonięto mogiłę kobiet i dzieci, przy szczątkach małego Rolanda Kłopotowskiego dostrzeżono mały kubeczek. Trzymał go silnie przy piersi w momencie egzekucji.
Krzysztof Promiński
fot. Jarosław Stasiulewicz
