25 lipca 1920 roku na polach pod Janowem 13. Pułk Ułanów Wileńskich stoczył zwycięską bitwę z kawalerią bolszewicką. Dziś w Kizielanach, przy pomniku upamiętniającym to wydarzenie, odbyły się oficjalne uroczystości, w których udział wzięły rodziny żołnierzy, przedstawiciele wojska, władz rządowych i samorządowych, wśród których były Wiesława Burnos, wicemarszałek Województwa Podlaskiego i Bożena Jelska – Jaroś, członek Zarządu Powiatu Sokólskiego.
Uroczystości poprzedziła uroczysta msza święta w kościele pw. św. Jerzego w Janowie, którą celebrował proboszcz tej parafii – ks. Stanisław Chim. Po jej zakończeniu, uczestnicy wydarzenia udali się do Kizielan, gdzie przy pomniku upamiętniającym stoczoną tu przed 105 laty bitwą, kontynuowano uroczystości.
25 lipca 1920 roku, 13. Pułk Ułanów Wileńskich ruszył forsowanym marszem z Kamionki Starej do Janowa, celem ubezpieczenia skrzydła piechoty, cofającej się z Sokółki na Białystok. Na zachód od tej miejscowości pułk starł się z trzykrotnie silniejszą jazdą rosyjską III Korpusu Konnego Gaja, zadając jej poważne straty. To właśnie w okolicach Kizielan, Trofimówki i Wyłódek doszło do bezpośrednich walk na lance i szable, a biorący udział w bitwie ppłk Butkiewicz, śmiertelnie ranił sowieckiego dowódcę 15. dywizji kawalerii – Ujedowa.
– Spotykamy się w te niedzielne popołudnie na skrawku ziemi janowskiej, aby oddać hołd bohaterom z okresu wojny polsko bolszewickiej 1920 roku. Stoimy dziś na ziemi, która w lipcu 1920 roku była świadkiem heroicznej bitwy, stoczonej przez 13. Pułk Ułanów Wileńskich – zwrócił się do uczestników Jerzy Pogorzelski, wójt Janowa.
Podkreślił, że stoczona tu bitwa była jedną z wielu, ale miała kluczowe znaczenie dla osiągnięcia zwycięstwa w bitwie warszawskiej.
Na zakończenie podziękował wszystkim za obecność, a w sposób szczególny staroście sokólskiemu i całemu Zarządowi Powiatu Sokólskiego, samorządowi województwa podlaskiego i urzędowi marszałkowskiemu oraz dowództwu i żołnierzom 18. Batalionu Rozpoznawczego Ułanów Wileńskich im. płk. dypl. Józefa Szostaka za pomoc w zorganizowaniu wydarzenia.
Szczególne podziękowania popłynęły do Kieleckiego Szwadronu Kawalerii im. 13. Pułku Ułanów Wileńskich, który od pięciu lat aktywnie uczestniczy w obchodach rocznicowych. To właśnie dzięki ich inicjatywie i zaangażowaniu od 2020 roku wydarzenia te odbywają się cyklicznie w Kizielanach.
Obecna na uroczystości Wiesława Burnos podkreśliła, że historia pokazuje nam, że my jako Polacy jesteśmy narodem rycerskim, który nie szuka wojny, ale kiedy trzeba potrafi walczyć o wolność i o niepodległość.
– Spotykamy się tutaj już piąty raz. Od kiedy w 2020 r. obecni tu państwo Błaszko ufundowali ten pomnik w miejscu, które urzeka swoją prostotą. Przybyliśmy tu po to, ażeby mówić o naszych mieszkańcach. Ludziach z małych miasteczek, wsi, którzy w czasie pokoju bronili, a w czasie pokoju karmili. Dziś mamy sposobność i obowiązek mówić światu o nich z przesłaniem pokoju. Nigdy więcej wojny – zaakcentowała wicemarszałek Województwa Podlaskiego.
Swego wzruszenia nie kryła przemawiająca Bożena Jolanta Jelska-Jaroś, członek Zarządu Powiatu Sokólskiego.
– Szanowni Państwo, Jestem dziś bardzo zaszczycona, że w imieniu starosty sokólskiego i całego zarządu mogę reprezentować Powiat Sokólski, a zarazem jego mieszkańców. Ja rolnik uprawiający tutaj okoliczne grunty zroszone krwią żołnierzy, którzy zginęli w bitwie w roku 1920, jestem dumna, że po raz kolejny stoję przed państwem – zwróciła się do zebranych.
Podkreśliła, że Powiat Sokólski, nawiązując do współczesnego patriotyzmu, robi wszystko, żeby mieszkańcom żyło się lepiej.
Zwracając się do Wiesławy Burnos podziękowała jej, za wsparcie przy realizacji tworzenia placówek opiekuńczo-wychowawczych w powiecie sokólskim i Domu Samotnej Matki w Suchowoli. Podkreśliła, że tworzenie takich miejsc w naszym powiecie jest też współczesną formą patriotyzmu.
– To jest też jedna z form pomocy drugiemu człowiekowi – zaakcentowała.
Na zakończenie przypomniała, że wolność nie jest nam dana raz na zawsze, dlatego też warto kultywować pamięć o tych, którzy gdy trzeba było stanęli w jej obronie.
Uroczystości przy pomniku zakończył apel poległych i salwa honorowa, a delegacje złożyły wieńce i kwiaty.
W imieniu starosty sokólskiego kwiaty i znicze złożyli: Bożena Jolanta Jelska-Jaroś i Agnieszka Kowalewska, dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska i Architektury Starostwa Powiatowego w Sokółce.
Następnie uczestnicy wydarzenia udali się do parku miejskiego, gdzie oficjalnie rozpoczęły się Dni Janowa.
Współorganizatorem wydarzenia był Powiat Sokólski, a wzięli w nim też udział ułani Sokólskiego Pododdziału Kawalerii im. 10 Pułku Ułanów Litewskich z mjr rezerwy Piotrem Horsztyńskim na czele oraz pododdział kawalerzystów z Wilna, reprezentujący Klub Historyczny „Garnizon Nowa Wilejka”, który od wielu lat również kultywuje tradycje 13. Pułku Ułanów Wileńskich.
Krzysztof Promiński
Fot. Ewelina Babiena – Sokółka TV.
